De gevolgen van onzekerheid kunnen worden verkleind door de besluitvorming op te knippen in een gefaseerd programma van deelmaatregelen. Een MKBA moet laten zien of adaptieve, gefaseerde varianten, beter zijn (in termen van effecten, kosten en baten) dan minder flexibele alternatieven. Daarnaast is stapsgewijze besluitvorming van belang, met name bij grote onomkeerbare investeringen. Het CPB licht dit toe in een publicatie over flexibiliteit (bron: Bos, F., T. van der Pol en G. Romijn (2017) Hoe omgaan met flexibiliteit in infrastructuurbeleid en MKBA’s, CPB Notitie 5 december 2017. Den Haag: Centraal Planbureau). Een beslisboomanalyse is daarbij een nuttig instrument. Op flexibele, adaptieve beleidsalternatieven en beslisboomanalyse wordt bij Beleidsalternatieven nader ingegaan.

Voorbeeldcasus ‘Hogedijk aan de Stroom’

De MKBA van transportmaatregelen in Hogedijk wordt uitgevoerd in zowel het hoge als het lage WLO-scenario. De resultaten van de twee scenario’s krijgen evenveel aandacht. Er worden gevoeligheidsanalyses uitgevoerd met betrekking tot:

  • Kennisonzekerheid over de bodemkwaliteit van de oude industriezone (en daardoor kostenonzekerheid). Het is onduidelijk welke stoffen zich in de grond bevinden, of en hoe de bodem moet worden gesaneerd en (dus) welke kosten dit met zich meebrengt. In een gevoeligheidsanalyse wordt gerekend met (flinke) tegenvallers, en (dus) hogere kosten.
  • Beleidsonzekerheid over de dijkversterking. De dijkversterking heeft invloed op de kosten van de bruggen. In de WLO-scenario’s wordt ervan uitgegaan dat geen dijkversterking plaatsvindt. In de MKBA waarbij in het beleidsalternatief de bruggen worden aangepast, worden in beide scenario’s ook gevoeligheidsanalyses met dijkversterking uitgevoerd.
  • De waardering van CO2. In de WLO-scenario’s worden daarvoor standaardwaarden gebruikt. In een gevoeligheidsanalyse (in zowel WLO-Hoog als WLO-Laag) wordt uitgegaan van de voorgeschreven waarderingen voor gevoeligheidsanalyse.