In het onderdeel 'Omgaan met onzekerheid' worden de volgende onderwerpen behandeld:
De toekomst is onzeker en de inschattingen van kosten en baten van maatregelen dus ook. In dit onderdeel wordt daarom ingegaan op de manier waarop kan worden omgegaan met deze onzekerheid en het daaruit voortvloeiende risico.
Gebruik de meest recente toekomstscenario’s van de planbureaus om onzekerheid over toekomstige sociaal-economische ontwikkelingen mee te nemen. Voor transportbeleid dient daarbij gebruik te worden gemaakt van de voorgeschreven verkeersmodellen NRM of LMS.
Presenteer de uitkomsten van de toekomstscenario’s als even belangrijk. Maak geen impliciete keuze tussen scenario's. Als er sprake is van toekomstonzekerheid over factoren die niet in de scenario’s van de planbureaus worden meegenomen, werk dan binnen deze scenario’s maatregelspecifieke deelscenario’s uit. Gebruik daarbij de klimaatscenario’s van het KNMI.
Ga na welke effecten belangrijk zijn voor het MKBA-saldo of voor andere aspecten van brede welvaart en doe gevoeligheidsanalyses voor deze effecten.
Voer gevoeligheidsanalyses uit als er sprake is van:
Kennisonzekerheid: onvolledige kennis over bestaande situaties en relaties.
Beleidsonzekerheid: onzekerheid over de invoering van andere beleidsmaatregelen.
Onzekerheid over de kosten van de onderzochte maatregel. Daarbij geldt: neem risico-opslagen voor tegenslagen in de kostenschatting in de MKBA op in gevoeligheidsanalyses, niet in de basisberekening.
Laat onzekerheid over de waardering van CO2 en andere broeikasgasemissies zien door een gevoeligheidsanalyse uit te voeren op de gehanteerde CO2-prijzen uit de meest actuele WLO-scenario’s.
Voer de voorgeschreven gevoeligheidsanalyse uit voor afwijkende discontovoeten.
Voeg indien mogelijk flexibele en/of gefaseerde beleidsalternatieven toe aan de MKBA, als de MKBA-uitkomsten sterk afhangen van onzekere toekomstige ontwikkelingen,
Benoem, als er sprake is van risico’s voor toekomstige generaties, deze risico’s dan expliciet in de MKBA, gezien het belang van deze risico’s voor de brede welvaart.
In de voorbereidingsfase wordt geadviseerd om bij de probleemanalyse en het identificeren van de opgave meerdere toekomstscenario’s mee te nemen, om zo gevoel te krijgen voor de onzekerheid die invloed heeft op het probleem en de mogelijke oplossing.
Onzekerheid zichtbaar maken
In een MKBA is het van groot belang goed om te gaan met onzekerheid. Doorgaans worden veronderstellingen gemaakt met betrekking tot onzekere factoren. Op basis van deze veronderstellingen worden dan uitkomsten berekend. Voorbeelden van zulke uitkomsten zijn de netto baten (baten min kosten) van een investering, of het effect van de investering op congestie op de weg of reistijden per trein. Het gebruik van slechts één set veronderstellingen doet echter geen recht aan het feit dat deze veronderstellingen onzeker zijn. Er moet dus in een MKBA aandacht zijn voor de mate waarin onzekerheden de resultaten beïnvloeden. Daarbij is het van belang dat de volledige omvang van de onzekerheid in beeld komt.
