Hoe kunnen uitkomsten van gevoeligheidsanalyses worden geduid, bijvoorbeeld als het saldo door aanpassing van de discontovoet van teken verandert?
De duiding van verschillende uitkomsten van scenario’s en gevoeligheidsanalyses (zie tabel gebruik discontovoeten in gevoeligheidsanalyses) is inderdaad lastig, met name als het saldo van baten en kosten in sommige analyses positief is en in andere negatief.
‘Valkuilen’ die moeten worden vermeden zijn:
- Scenario’s of gevoeligheidsanalyses weglaten om duidelijke uitkomsten te krijgen.
- Een scenario of gevoeligheidsanalyse ‘kiezen’, bijvoorbeeld omdat dit strookt met beleidsdoelen of omdat de MKBA-uitvoerder of de opdrachtgever denkt dat dit de meest waarschijnlijke toekomst is. We kennen de toekomst niet, daarom zijn er scenario’s en gevoeligheidsanalyses.
- Eén van de twee WLO-scenario’s meer prominent presenteren dan het andere. De twee scenario’s zijn beide even plausibel en verdienen dus een gelijkwaardige presentatie, ook in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA’s).
- Denken dat de MKBA allesbepalend is voor besluitvorming. Besluitvormers wegen MKBA’s (als het goed is) mee in hun overwegingen, maar zij hebben hun eigen verantwoordelijkheid. Bij die verantwoordelijkheid hoort ook het omgaan met onzekerheid.
Mogelijke manieren om verschillende soorten MKBA-uitkomsten met een verschillend saldo te duiden in de conclusies van MKBA’s zijn:
- Als het teken van het saldo verschilt maar de verschillen in absolute zin niet groot zijn in verhouding tot de totale kosten en baten, kan de uitkomst worden geduid als: “de baten zijn ongeveer gelijk aan de kosten”.
- Als niet alleen het teken verschilt maar ook de omvang van het saldo sterk uiteenloopt, kan de duiding zijn dat het onzeker is of de baten de kosten overtreffen. In dat geval kunnen besluitvormers ervoor kiezen om een besluit uit te stellen tot er meer duidelijkheid bestaat.