Omdat voor infrastructuurprojecten het verbeteren van bereikbaarheid een belangrijke verwachte winst is, behandelen we kort enkele belangrijke kengetallen die dit uitdrukken.

Waardering van tijd (value of travel time, afgekort VTT)

Voor het in geld uitdrukken van veranderingen in reistijd, betrouwbaarheid en comfort zijn waarderingskengetallen noodzakelijk. De set kengetallen die tot voor kort werd gebruikt, dateert uit 2013 en heeft als basisjaar 2010. Deze kengetallen zijn recent, december 2023, geactualiseerd in opdracht van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM). Sleutel voor de waardering van tijd is de mate waarin reizigers bereid zijn te betalen voor een uur tijdwinst. 

Er zijn value-of-travel-time-getallen voor:

  • weggebruikers
  • treinreizigers
  • OV (bus, tram,  metro)
  • lopen
  • fiets
  • voor- en natransport van vliegen

Naast een update van de waarderingskengetallen zijn er nu ook reistijdwaarderingen berekend voor lopen, fietsen en het voor- en natransport van vliegen. Daarnaast zijn er waarderingen bepaald voor (minder) drukte in het openbaar vervoer (ov) en een meer comfortabele loop- en fietsinfrastructuur. Deze toevoegingen maken het mogelijk om meer effecten van mobiliteitsbeleid te monetariseren in maatschappelijke kosten-batenanalyses (MKBA's). Alle nieuwe waarderingskengetallen staan in het KiM-rapport 'De nieuwe waarderingskengetallen voor reistijd, betrouwbaarheid en comfort'.

De oude kengetallen (basisjaar 2010) staan hieronder op de website voor lopende onderzoeken. Nieuw te starten onderzoeken dienen gebruik te maken van de meest recente kengetallen met basisjaar 2022. 

Waardering van betrouwbaarheid (value of reliability)

In hetzelfde onderzoek naar de maatschappelijke waarde van kortere reistijden van het KiM wordt de waardering van betrouwbare reistijden benoemd, afgekort VOR. Het bepalen van de betrouwbaarheid van reistijden kan complex zijn. Het voor de MIRT-verkenningen van wegprojecten gebruikte verkeersmodel (NRM) berekent op verzoek de betrouwbaarheid.

De VORs voor 2022 en de prognosejaren kunnen worden afgeleid door de VTT's te vermenigvuldigen met de onderstaande betrouwbaarheidsratio's.

Groeicijfers basisjaar 2022

Voor een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) van weginfrastructuurprojecten worden de baten gebaseerd op de uitkomsten van het Nederlands Regionaal Model (NRM) voor een bepaald zichtjaar en meestal berekend voor een zichtperiode van 100 jaar. Dit betekent dat de modeluitkomsten voor een bepaald zichtjaar gebruikt moeten worden voor het bepalen van de baten voor de gehele zichtperiode. Hiervoor zijn kengetallen nodig voor de jaarlijkse groei in de zichtperiode vóór en ná het zichtjaar. Deze kengetallen staan en worden toegelicht in de notitie ‘Groeicijfers verkeer en verliestijd voor MIRT- wegprojecten’. 

Voor de bepaling van weekenddageffecten op basis van werkdageffecten in MKBA’s voor wegprojecten zijn er ophoogfactoren beschikbaar van werkdag naar jaartototaal. Zie hiervoor de publicatie: ophoogfactoren van werkdag naar jaartotaal in MKBA

De Value of Time in het wegverkeer

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief, en in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur. 
Type verkeer2022203020402050
Vracht63,1064,4368,0773,38
Woonwerk10,7811,0111,6312,54
Zakelijk21,2021,6522,8724,65
Overig9,609,8010,3611,16
Bestel L245,5046,4649,0852,91

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief, en in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.  
Type verkeer2022203020402050
Vracht63,1068,2874,7882,75
Woonwerk10,7811,6612,7814,14
Zakelijk21,2022,9425,1227,80
Overig9,6010,3911,3812,59
Bestel L245,5049,2453,9259,67

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

Binnen het LMS worden 2 categorien bestelauto's onderscheiden, namelijk L1 en L2. Onder L1 vallen kleine en middelgrote bestelauto's onder 5,6 meter. Tot nu toe werd de zakelijke reistijdwaardering voor autobestuurder gebruikt voor beide categorien. Deze wordt nog wel voor L1 gebruikt. Voor L2 is nu een nieuwe waardering toegevoegd, deze worden vooral gebruikt voor logistieke dienstverleners en handel waarvoor L1 te laag is. Voor meer informatie verwijzen wij naar het achtergronddocument over reistijdwaardering van bestelauto's van KiM op https://www.kimnet.nl/publicaties/publicaties/2023/12/04/nieuwe-waarderingskengetallen-voor-reistijd-betrouwbaarheid-en-comfort

Bron: Nieuwe waarderingskengetallen voor reistijd, betrouwbaarheid en comfort. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2023

De Value of Time van treinreizigers

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief en in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.   
Type reiziger2022203020402050
Woonwerk12,0512,3013,0014,01
Zakelijk17,9618,3419,3720,89
Overig8,748,929,4310,16
Gemiddeld10,0810,2910,8711,72

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief en in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.  
Type reiziger2022203020402050
Woonwerk12,0513,0414,2815,80
Zakelijk17,9619,4321,2923,55
Overig8,649,4610,3611,46
Gemiddeld10,0810,9111,9513,22

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

Bron: Nieuwe waarderingskengetallen voor reistijd, betrouwbaarheid en comfort. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2023

De Value of Time van reizigers in de bus, tram en metro

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.  
Type reiziger2020203020402050
Woonwerk7,627,788,228,86
Zakelijk14,3914,6915,5216,73
Overig6,666,807,187,75
Gemiddeld7,127,277,688,28

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.   
Type reiziger2022203020402050
Woonwerk7,628,259,039,99
Zakelijk14,3915,5717,0518,87
Overig6,667,217,898,73
Gemiddeld7,127,708,449,33

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

Bron: Nieuwe waarderingskengetallen voor reistijd, betrouwbaarheid en comfort. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2023

De Value of Time van fietsers

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.  
Type reiziger2020203020402050
Woonwerk10,1710,3810,9711,83
Zakelijk11,2011,4412,0813,02
Overig10,4310,6511,2512,13
Gemiddeld10,3910,6111,2112,08

Nb. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2022. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.  
Type reiziger2022203020402050
Woonwerk10,1711,0012,0513,34
Zakelijk11,2012,1213,2714,69
Overig10,4311,2912,3613,68
Gemiddeld10,3911,2412,3113,62

Nb1. Dit is een beste schatting van de VTT. Voor toepassing adviseren we om een gevoeligheidsanalyse uit te voeren met 5% lagere en hogere waarderingen. 

Nb2. Voor de VTT van fietsen zijn opslagfactoren voor verschillende comfortniveaus beschikbaar. 

Bron: Nieuwe waarderingskengetallen voor reistijd, betrouwbaarheid en comfort. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2023

Voor de overige Value of Time zie het KiM rapport. 

Value Reliability

Onderstaande betrouwbaarheidsratio's kunnen gebruikt worden om de VOR te berekenen.

Modaliteit

Reismotief

Ratio

Auto

Woon-werk

0,27

Zakelijk

0,21

Overig

0,35

Gemiddeld

0,32

Trein

Woon-werk

0,32

Zakelijk

0,11

Overig

0,27

Gemiddeld

0,27

BTM

Woon-werk

0,65

Zakelijk

0,61

Overig

0,56

Gemiddeld

0,59

Vracht

Weg L2 en L3

0,37

Trein

0,18

Binnenschip kade

0,35

Binnenschip sluis

0,09

Bestel

L1

0,37

Groeicijfers basisjaar 2010

Voor een maatschappelijke kosten-batenanalyse (MKBA) van weginfrastructuurprojecten worden de baten gebaseerd op de uitkomsten van het Nederlands Regionaal Model (NRM) voor een bepaald zichtjaar en meestal berekend voor een zichtperiode van 100 jaar. Dit betekent dat de modeluitkomsten voor een bepaald zichtjaar gebruikt moeten worden voor het bepalen van de baten voor de gehele zichtperiode. Hiervoor zijn kengetallen nodig voor de jaarlijkse groei in de zichtperiode vóór en ná het zichtjaar. Deze kengetallen staan en worden toegelicht in de notitie ‘Groeicijfers verkeer en verliestijd voor MIRT- wegprojecten’.

Voor de bepaling van weekenddageffecten op basis van werkdageffecten in MKBA’s voor wegprojecten zijn er ophoogfactoren beschikbaar van werkdag naar jaartototaal. Zie hiervoor de publicatie: ophoogfactoren van werkdag naar jaartotaal in MKBA

De Value of Time in het wegverkeer

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief, en in prijspeil 2010, met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur. De VOT's zijn geupdate naar aanleiding van de nieuwe WLO scenario's.
Type verkeer20102020203020402050
Vracht45,1646,6648,6251,4555,56
Woonwerk9,259,559,9610,5411,38
Zakelijk28,4929,4330,6732,4535,05
Overig7,507,758,088,549,23

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief, en in prijspeil 2010, met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur. De VOT's zijn geupdate naar aanleiding van de nieuwe WLO scenario's.
Type verkeer20102020203020402050
Vracht45,1647,7952,3057,4163,67
Woonwerk9,259,7810,7111,7613,04
Zakelijk28,4930,1532,9936,2240,17
Overig7,507,948,699,5410,58

Bron: De maatschappelijke waarde van kortere en betrouwbaardere reistijden. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2013

In bovenstaande tabellen staan de prognosewaarden voor de reistijdwaardering op de weg. In het achtergrondrapport over de waarde van kortere en betrouwbaardere reistijden is een gemiddelde motiefverdeling en bezettingsgraad te vinden. Het is bij grotere studies echter van belang dat dit preciezer en actueler wordt gemodelleerd.

De Value of Time van treinreizigers

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief en in prijspeil 2010, met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.
Type reiziger20102020203020402050
Woonwerk11,5011,8512,6513,5714,61
Zakelijk20,0120,6122,0123,6125,41
Overig7,007,217,708,268,89
Gemiddeld9,299,5710,2210,9711,80

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief en in prijspeil 2010, met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.
Type reiziger20102020203020402050
Woonwerk11,5012,0813,2314,8416,45
Zakelijk20,0121,0123,0125,8128,61
Overig7,007,358,059,0310,01
Gemiddeld9,299,7610,6911,9913,29

Bron: De maatschappelijke waarde van kortere en betrouwbaardere reistijden. Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid (KiM), 2013.

De Value of Time van reizigers in de bus, tram en metro

WLO-scenario laag

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2010. Met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.
Type reiziger20102020203020402050
Woonwerk7,757,988,539,159,84
Zakelijk19,5120,1021,4623,0224,78
Overig6,006,186,607,087,62
Gemiddeld6,736,937,407,948,55

WLO-scenario hoog

De waarden zijn per persoon, per motief, in prijspeil 2010. Met een doorkijk tot 2050. Aangeduid in euro's, inclusief btw, per uur.
Type reiziger20102020203020402050
Woonwerk7,758,148,9110,0011,08
Zakelijk19,5120,4922,4425,1727,90
Overig6,006,306,907,748,58
Gemiddeld6,737,077,748,689,63

De Value of Time van fietsers

Wilt u gegevens over de Value of Time van fietsers? Neem dan contact op.

Disclaimer

Het kan gebeuren dat er een fout of onduidelijkheid staat in een van de tabellen met kengetallen op deze website. Wij vragen u in dat geval vriendelijk om ons hierop te wijzen. Het Steunpunt Economische Expertise is niet verantwoordelijk voor de uiteindelijke toepassing van kengetallen in maatschappelijke kosten-batenanalyses. Die verantwoordelijkheid blijft bij de opsteller van de maatschappelijke kosten-batenanalyse. Bij vragen of twijfel kan het Steunpunt Economische Expertise wel adviseren of, bij terugkerende kwesties, een memo of nieuwe richtlijn publiceren.